Onze fractie is onaangenaam verrast door de gang van zaken rondom de toewijzing van statushouders in hotel de Kroon. Vooropgesteld: wij zijn niet tegen de opvang van statushouders, je kunt immers niet kiezen waar je geboren wordt. We zijn wel tegen de manier waarop dit gehele proces is verlopen.

Informatievoorziening richting de gemeenteraad
Op 5 juli is onze fractie in het geheim geïnformeerd over de mogelijkheid van het opvangen van statushouders in hotel De Kroon. Als iets in het geheim wordt gedeeld, betekent het dat er met niemand over gesproken mag worden, op straffe van vervolging. Wij hebben destijds vraagtekens gesteld over het proces. We konden door de geheimhouding weinig actie ondernemen. Wel hebben wij binnenskamers aan ambtenaren vragen gesteld.

Dan nu het proces. Wij zijn gistermorgen door de wethouder geïnformeerd over het feit dat het college een besluit heeft genomen om voor twee jaar hotel De Kroon te huren voor de tijdelijke opvang van statushouders. Verdere informatie zou volgen via een raadsinfobrief. De raadsinfobrief levert veel vragen op, waarover in dit bericht meer.

Taakstelling vanuit het Rijk
In de brief wordt aangegeven dat de gemeente een wettelijke taakstelling heeft. Dat betekent dat het Rijk voor de gemeente bepaalt wat er moet gebeuren. Wij snappen de urgentie van deze taakstelling vanuit het Rijk om de doorstroom van asielzoekers bevorderen. Wij vragen ons echter af waarom het zo lang moet duren voordat de taakstelling van woonwagenbewoners wordt behaald. Voor deze groep ligt er namelijk ook al jaren een taakstelling vanuit het Rijk.

De taakstelling voor 2022 bedraagt de opvang en huisvesting van 45 statushouders (mensen die dus in Nederland mogen blijven en dus in Oldenzaal komen wonen). Voor de jaren 2023 en 2024 krijgt de gemeente een nieuwe taakstelling. Of hotel De Kroon dan nog toereikend is en of er voldoende woningen zijn voor de statushouders is onbekend. Het college geeft aan dat er met WBO Wonen afspraken zijn gemaakt. Welke afspraken en welke consequenties dit heeft voor onze eigen inwoners die al jaren op zoek zijn naar een woning wordt niet vermeld. Wij vragen ons af waar de instroom ophoudt en welke consequenties dit gaat hebben op de lange termijn. Ook daarover geen woord in de raadsinfobrief.

De locatie
Het college geeft aan dat er meerdere locaties zijn onderzocht die als tussenvoorziening dienen. Alternatieve locaties zijn bekeken maar deze vindt het college niet passend gelet op de gewenste duur, snelheid van beschikbaarheid en omvang van de doelgroep. Wij zijn heel benieuwd welke locaties er uiteindelijk bekeken zijn en waarom er is gekozen voor een locatie in het centrum. Wij vragen ons af waarom het college deze locatie geschikt acht. De gemeente huurt dit gebouw voor twee jaar voor 13 hotelkamers, waarbij er per dag maximaal 40 statushouders worden gehuisvest. Het gebouw heeft nauwelijks buitenruimte en een simpele rekensom leert dat er drie statushouders op één hotelkamer verblijven. Wij vragen ons af of dit een gezonde situatie is voor zo’n lange tijd.

Voldongen feit
Doordat wij in een eerder stadium in het geheim zijn geïnformeerd en gisteren (13 september) schriftelijk zijn geïnformeerd over dit besluit, heeft er geen discussie in de raad plaatsgevonden. In feite heeft de gemeenteraad niks te zeggen gehad: niet over de hoeveelheid statushouders, niet over de locatiekeuze en ook niet over de financiële consequenties die dit met zich meebrengt. Hiermee is het lokale democratisch proces aan de kant geschoven en voelt dit als een mededeling waarbij de opvatting van de volksvertegenwoordigers er blijkbaar niet toe doet.

Financiële consequenties
Het college geeft aan dat de totale lasten voor de gemeente uitkomt op 1.400.000 euro waarbij er nog 126.000 euro btw bovenop komt. De verwachting bestaat dat deze btw niet te verrekenen is. De kosten worden vergoed vanuit de Rijksregelingen in het kader van de Hotel- en Accomodatieregeling (HAR).

Maar nu komt het: zodra de btw niet te verrekenen is, ontstaat er een tekort van 46.000 euro. Het tekort wordt aan het eind van het jaar aan de raad voorgelegd. Voorgesteld wordt dan om dit tekort te dekken uit de Algemene Reserve. Onze raad komt daarmee wederom voor een voldongen feit te staan. Er ontstaat een tekort, het geld moet dus ergens vandaan komen. Echter is er in de raad niet besproken of we het überhaupt acceptabel vinden dat dit tekort ontstaat. Tegen die tijd heeft de raad geen andere keuze meer.

Daarnaast: de kosten worden vergoed per statushouder. De HAR-regeling is tot nu toe maar geldig tot en met 31 december 2022. Dat betekent dat als het Rijk besluit om de HAR-regeling af te schalen of af te schaffen na 31 december 2022 dat de financiële risico’s en verantwoordelijkheid bij de gemeente komt te liggen. Voor de volledigheid quoten wij de volgende zinssnede:

“..Als de gemeente na 6 maanden (gerekend vanaf verblijf binnen de HAR) nog geen vervolghuisvesting heeft gevonden, stopt het COA de verstrekkingen (o.a. zorgverzekering en WA-verzekering) aan de statushouder. De gemeente neemt de statushouder definitief over en is vanaf dat moment ook financieel verantwoordelijk voor de statushouder. Dat wil zeggen dat de gemeente de kosten van het verblijf en de financiën hiervan overneemt.”

Hier schrikken wij behoorlijk van. Dit betekent dus dat er een reële mogelijkheid bestaat dat alle verplichtingen en financiële lasten op het bordje van de gemeente komt te liggen, helemaal als er niet binnen zes maanden een woning gevonden wordt. Het is dan vanuit financieel oogpunt logisch om te denken dat statushouders voorrang krijgen op een woning, omdat er anders extra kosten aan de statushouder zijn verbonden. Het wordt gebracht alsof er geen keuze is, maar wij hadden graag gezien dat dit was voorgelegd aan de raad. Al is het alleen maar om zo draagvlak te creëren onder onze inwoners. Voorbeeld: er wordt al jaren gediscussieerd over de taakstelling voor woonwagenbewoners.

Vergunningprocedure
De huidige gebruikersvergunning van hotel de Kroon is ontoereikend voor de opvang van het aantal beoogde statushouders. Daarom moet hotel de Kroon een nieuwe gebruikersvergunning aanvragen. Het college geeft aan dat het een ongewone omstandigheid betreft en dat er daarom een reguliere procedure wordt gedraaid in plaats van een uitgebreide procedure. In de brief die aan de omwonenden en ondernemers is verstuurd wordt hier niet over gesproken.

Ons standpunt
In ons verkiezingsprogramma hebben we aangegeven dat wij vinden dat er geen voorrang moet worden verleend aan statushouders, helemaal in tijden van krapte. In tijden dat onze inwoners de rekeningen niet meer kunnen betalen of al jaren op zoek zijn naar een eigen woning, vinden wij het moeilijk uit te leggen aan onze inwoners. Natuurlijk moeten we zorgen voor een fatsoenlijke opvang voor statushouders, maar het kan niet zo zijn dat statushouders voorrang krijgen op een courante woning ten opzichte van andere woningzoekende inwoners, waarbij ook nog eens alle faciliteiten en voorzieningen worden betaald.

Daarnaast zijn wij van mening dat de gemeenteraad compleet buitenspel is gezet. Een gevoelig besluit als deze had op z’n minst een openbaar debat in de raadzaal verdiend. Wij hebben vraagtekens bij de locatiekeuze en maken ons ernstig zorgen over de financiële gevolgen die dit gaat hebben voor de gemeente Oldenzaal, helemaal omdat het onbekend is wanneer de instroom van statushouders ophoudt.

Vervolg
Morgenavond vindt er een informatieavond plaats in het stadhuis. Wij zijn daarbij aanwezig. We horen graag welke vragen en zorgen er leven en horen ook graag van het college een toelichting op de gang van zaken. We willen op zoek naar mogelijkheden om de balans tussen enerzijds het helpen van statushouders en anderzijds de Oldenzaalse inwoner niet in de kou te laten staan, te herstellen.

De fractie van Solidair Oldenzaal